WhatsApp
Sizin için ikinci el Macbook alım rehberi hazırladık. Bu rehberde Macbook alırken dikkat etmeniz gerekenleri maddeler halinde sıraladık.
Alacağınız ürünü seçtiyseniz aşağıdaki paragrafı okumadan kontrol maddelerine geçebilirsiniz. Henüz alacağınız Macbooku seçmediyseniz ve kararsızsanız aşağıdaki paragrafı okuyabilirsiniz.
Bize ikinci el macbook satmak isteyen müşterilerimizin bazılarında şöyle durumlarlala karşılaştık; “mimarlık için almıştık fakat kullanacağımız programla uyumlu olmadığını öğrendik.”, “X programı kullanacaktım ama MacOs da bu programı bulamadık.” veya “Macbooku beğendiğim için aldım fakat benim kullanımıma uygun olmadığını gördüm.” Böyle durumlarla karşılaşmamak için önce kullanacağınız programların web sitesinden sistem gereksinimlerine bakarak çalışacağınız programın donanım ve yazılım özelliklerini belirleyin. Kullanacağınız programın istediği ve diğer kullanım şartlarınıza en uygun olan Macbook modelini seçebilirsiniz. Kullanım amacınız, kullanacağınız programlar, beklediğiniz performans ve şarj süresi, varsa kullanmak istediğiniz aksesuarların uyumluluğu ve çıkışların bu aksesuarlara yeterliliği ve bütçeniz seçmeniz gereken modeli belirleyen etkenlerin başında gelecektir. Mesela performans isteyen bir kullanım senaryonuz yok ise Macbook Air tüm gün yeten uzun şarj süreleri ve hafifliği ile dışarıda işinizi oldukça kolaylaştırırken, büyük bütçeler ayırmanıza gerek kalmaz. Kullanım senaryonuza ve ihtiyaçlarına uygun bir macbook buldunuz ve anlaştıysanız ürünü alırken dikkat etmeniz gerekenlere geçelim, bunları sizin için maddeler halinde sıraladadık.
Satıcıya ürünün bir sorunu olup olmadığını, daha önce tamir veya işlem görüp görmediğini ve üründee sıvı teması olup olmadığını sorun. Güncel bir ürün alıyorsanız garanti ve faturasının olup olmadığını da öğrenin.
Aşağıda maddelediğim testleri yapmanız biraz zaman alacaktır. Hazırlıklı giderek bu süreyi kısa tutabilirsiniz. Denemek istediğiniz programlar var ise bunları usb belleğe önceden yükleyebilirsiniz. Wi-fi olan ve şarja takabileceğiniz bir mekanda testleri yapın. Çıkış portlarını test etmeniz için yanınızda test etmek istediğiniz çıkışa uygun ürünler götürün, mesela kulaklık, kart gibi.
Satın alım işlemi ve kontrol
1- Ürün ve özelliklerinin kontrol edilmesi.
Almak istediğiniz ürünün satıcının beyan ettiği, anlaştığınız model ve özelliklere sahip olduğuna emin olun. Satıcı kötü niyetli olmasa bile yanlış bildiği veya çok anlamadığı için sizi yanlış yönlendirebilir, örneklendirirsek sizin için daha anlaşılır olacaktır. 2023 de sıfır olarak güncel satılan 2021 model bir Macbook Air almıştır. İlanı girerken 2023 de aldığı aklına gelerek 2023 olduğunu yazmış olabilir hatta ona göre fiyatlandırmış olabilir. Bu mac hakkındayı(sol üstteki elma menüsü sonrasında bu Mac hakkındayız tıklayın) açarak anlaştığınız model ve yıl olduğuna emin olun (model yılı çıkmaz ise internete bağlayıp tekrar bu mac hakkındayı açın) ya da seri numarasını https://checkcoverage.apple.com/ adresinden sorgulatabilirsiniz. Ardından sistem raporlarından belirtilen donanım özelliklerine sahip olup olmadığını karşılaştırın ve garanti durumunu kontrol edin. Ürünün ve özelliklerinin doğru olduğunu teyit ettiktek sonra fiziksel ve donanımsal testlere geçebilirsiniz.
Not 1: Model ve özelliklerinin doğrulama işlemini cihaz üzerinden yapınız, varsa kutu veya faturadan yapmayınız. Bunların farklı bir cihaza ait olma ihtimalini göz ardı etmeyin. Kutulu ikinci el ürünlerin daha kolay satıldığı için dışarıdan herhangi bir cihazın kutusunu kolabiliyorlar veya farklı bir Macbookun kutusuyla karıştırabilirler.
Not 2: Alacağınız cihazın seri numarasının bu Mac hakkındayı açıp çıkan seri numarası ile alt kapakta yazan seri numarası ile tutup tutmadığını kontrol edin. Eğer farklılık var ise servis dışında anakart değişmiştir veya herhangi bir sebep dolayısıyla seri numarasını değiştirmek zorunda kalmışlardır.
2- Mac’imi bul, efi şifresi, mdm kontrolleri
Alacağınız ikinci el Macbookda şifre veya uzaktan yönetim olup olmadığını kontrol edin.
A. Önce efi şifresini kontrol edin:
Alacağınız ikinci el Macbooku açarken boot seçenekleri ile açın. İntel işlemcili Maclerde açma tuşuna bastıktan hemen sonra alt tuşuna basılı tutun. Sizi boot seçeneklerinin olduğu bir menüye atacaktır. Bu menü açılırken kilit simgesi ile açılır ve parola isterse efi şifresi var demektir. Şifreyi öğrenip kapatabilirsiniz. Apple işlemcili ikinci el Macbooklarda ise açma tuşuna bastıktan sonra elinizi çekmeden boot options açılana kadar bekleyiniz.
B. Macimi bul veya iCloud:
Macimi bul veya iCloud. İkiside aynı anlama gelmektedir. Ayarlara girdikten sonra iCloud/hesap kısmına tıklayın. Macimi bul aktif ise şifre olduğu anlamına gelir. Kesinlikle çıkış yapmanız gerekmektedir. Bu işlem için alacağınız ikinci el Macookun internet bağlı olması lazımdır. Alacağınız kişiden Macimi bulu kapatmasını veya hesaptan komple çıkış yapmasını isteyin. Bu işlemi yaptıktan sonra Bu Mac hakkındayı açıp sistem raporlarını tıklayın. Etkinleştirme kilidinin etkin olmadığını kontrol ediniz. Etkinleştirme kilidi Apple işlemci Macler ve T2 güvenlik çipli modellerde(2018 modelden sonraki Macbooklar) bulunmaktadır. Daha eski ikinci el Macbooklarda etkinleştirme kilidi olmadığı için kontrol etmenize gerek yoktur. Ayrıca hesap sahibi iCloud üzerinden başka bir cihaz ile webden bu işlemi yapabilir.
C. Mdm(Mobile Device Management) yani uzaktan yöneti:
Şirketlerin personeline verdiği cihazların uzaktan kontrol ve yönetimi için kullanılan bir takip yönetim sistemidir. Daha çok yurtdışından gelen ikinci el Macbooklarda bulunur. Bunun Macbooktan kaldırılması pek mümkün değildir, şirket ile iletişime geçilmesi gerekmektedir. Kısacası alacağınız ikinci el Macbookta mdm çıkarsa vazgeçmeniz gerekir. Bunun kontrolünün nasıl yapıldığına geçelim. Alacağınız ikinci el Macbooku sıfırlayın. Kurulum aşamasında internete bağlamasını istediğinde internete bağlayın. İkinci el Macbookda mdm varsa yükleme ekranından sonra gelecektir. Sizden şifre isteyebilir veya sadece mdm bilgilerini gösterip geçebilir. Şifre olmasa dahi cihazın uzaktan izlenebildiğini, takip edilebildiğini, bazı özelliklerinin kısıtlanabileceğini veya uzaktan kapatılıp sıfırlanabileceği bir yöneticisinin olduğunu unutmayın.
3- Fiziksel durumunun incelenmesi.
Donanımsal testlere başlamadan önce cihazın fiziksel durumunu görsel kontrellerle yapmanızı tavsiye ederim, uzun süren donanım testlerinden sonra bu kontroller unutulabilir.
İkinci el macbooku kapatıp altını üstünü köşelerini iyice inceleyin, vidalarına bakın[1]. Kasada darbe, kusur, eğiklik varmı kontrol edin. Çıkış portlarına bakarak fiziksel hasarlar olup olmadığını gözlemleyin. Ekran kapağını kapatıp açarak menteşelerini ve kasayı kontrol edin. Ekran yüzeyinde çizilmeler, soyulmalar ve klavye izi olup olmadığına bakın. İleride ölü piksel ve diğer ekran testlerini yapacağız fakat panel yüzeyindeki harici kusurları(çizik, soyulma, klavye izi vb.) ekran açıkken göremeniz zorlaştığı için ekranda harici kusurlarının olup olmadığı kontrolünün ekran kapalı iken yapılması daha sağlıklı olacaktır. Ekran hafif nemli bezle sildikten sonra kontrol edebilirsiniz.
Not: Vidalarının açılması tek başına sorun değildir, bakım için açılmış veya servisinde/garanti dahilinde bir işlem görmüş olabilir(bu sorun değil, Apple arızalı parçayı onarmaz, direkt değiştirir.)
Fakat kötü biçimde açılmış, vidaları ezilmiş, zorlanmış veya farklı vidalar kullanılmış ürünler genelde ehil olmayan servislerin elinden geçtiğinin ip ucunu verir. Böyle cihazlardan uzak durmanızı tavsiye ederim.
Not: İkinci el macbook alıyorsanız ve birazda eski bir model ise kullanım kaynaklı çizik, deforme ve yıpranmalar olması çok normal. Ufak tefek kusurlar sadece kozmetiğini etkileyecektir ve göz ardı edebilirsiniz. Fakat ciddi eziklik ve vuruklarda ise; bu hasarın oluşurken aldığı darbenin anakarta veya diğer donanım parçalarını hasar verme ihtimalini unutmayın.
4- Ekran testi
Ölü veya sıkışmış piksel, ghosting, parlama, ışık sızması, köşelerden kararma, islenme veya sararma, tozlanma, çizgi veya diğer ekran kusurlarının olmadığını kontrol edin.
Teste başlamadan önce hafif nemli bir ekran veya gözlük beziyle ekranı temizleyin, ekran yüzeyindeki kir ve lekeler sağlık bir test yapmanızı zorlaştıracaktır. Ardından düz tek renkler açarak(beyaz, siyah, mavi, yeşil ve kırmızı) ekranda kusur olup olmadığını kontrol edin. Kusurlar genelde en çok beyaz renklerde belli olur, bazı durumlarda farklılıklarda gösterebilir. Mesela ışık sızması sorunu en çok siyah renklerde ve ortam ışığının az, ekran parlaklığının yüksek olduğu durumlarda kendini belli edecektir. https://www.pikseltesti.com/ adresini açıp tam ekrana geçerek bu testi program yüklemeden kolayca yapabilirsiniz. Ekranınızı belli bir süre aynı görüntü sabit açık olarak tutun(birbirine zıt renkler olursa iyi olur, siyah üzerinde beyaz gibi) kapattığınızda yeni ekranda önceki ekranın izi kalıyorsa ve yavaş yavaş kayboluyorsa ghosting problemi var demektir.
5- Sıvı teması ve klavye testi
Sıvı teması testini cihazın tamamının açılıp kontrol edilmeden net tespit etmek mümkün değildir. Fakat bazı test ve incelemelerle bu riski oldukça azaltabilirsiniz. Sıvılar genelde klavye tarafından dökülmekltedir. Klavyeden olan sıvı temaslarında şekerli veya bazı içecekler döküldüyse tuşlara bastığınızda yapışkan bir his verecektir. Basma hissi ve bastığınızda çıkan ses sıvı teması olmayan tuşlara göre farklılaşır. Bu işleme başlamadan önce erişilebilirlik klavyesini açınız. Ayarları açtıktan sonra erişilebilirlik ve klavyeyi sırasıyla tıklayın. Açılan pencerede görüntüleyici altındaki “Erişilebilirlik Klavyesi’ni Etkinleştir” yanında kutucuğu tıklayarak erişilebilirlik klavyesini açınız. Siz klavyede tuşlara bastığınızda erişilebilirlik klavyesinde bastığınız tuş yanıp sönecektir. Klavyede her tuşa sırasıyla 5-6 defa basarak tüm klavyedeki tuşlara sırasıyla basarak test edin. Tuşun çalışıp çalışmadığını erişilebilirlik klavyesinden test ederken basma hissiyatında bir fark olup olmadığını kontrol edin. Mesela yanyana birkaç tuşun basım hissinde farklılık hissettiniz, o tuşlarda sıvı teması aldığını işaret eder. Herhangi bir sorunu olmasada sıvı temaslı cihaz almanızı tavsiye etmem. İlerleyen zamanda oksid, paslanma veya çürüme oluşarak arızaya sebep verebilme ihtimali bulunmaktadır. Bunun dışında cihazın portlarını kontrol edin, oluşacak sıvı portlarda paslanmaya sebep olabiliyor, ve havalandırma kanallarından veya kapak kenarlarından bir sıvı lekesi görürseniz yukarıdan dökülen sıvının buralardan çıktığı anlamına gelebilir. Kamera yanındaki ortam ışığı sensörünü elinizle kapayarak yada ayarlardan klavye aydınlatmasını açarak klavye aydınlatmasını da test edebilirsiniz.
6- Kronik Problem Kontrolü
Bir çok elektronik ve mekanik üründe üretim, tasarım ve kullanılan bileşenlerden kaynaklı bazı arıza ve sorunların daha çok görülmesi gibi sorunlar yaşanmaktadır. Mesela X markalı Y model bilgisayarın menteşesi zayıf oluyor bir zaman sonra menteşe ve kasa kırıkları gibi sorunlar yaşanıyor, veya anakart arızası olabiliyor gibi. Almayı düşündüğünüz modelin kronik sorunları olup olmadığını internette ve forumlarda araştırın ve kullanıcı yorumlarını okuyunuz. Almayı düşündüğünüz modelde kronik sorunlar var ise bunların anlaştığınız cihazda olup olmadığını kontrol edin. Aslında bu madde sıfır veya ikinci el alırken dikkat etmeniz gereken bir durum. Sıfır almayı düşündüğünüz bir ürünü araştırdığınızda sık görülen kronik problemleri olduğunu görüyorsanız başka
modele geçmeyi düşünebilirsiniz. Hatta bazı kullanıcılar bir ürün çıkınca hemen almazlar, forumlarda diğer kullanıcıların yorumlarını okurlar ürünü iyice ararştırıp öyle alırlar. Zaten ürün ne kadar az sorun çıkarıyorsa o derece sağlamdır ve fazlaca tercih edilir. Almayı düşündüğünüz üründe çokca karşılaşılan kronik probremler var ise başka modele yönebilirsiniz.
Bazı sorunları müşterilerinin geri bildirimleri ve tespitleriyle Apple görür ve bunlara ücretsiz değişim/onarım programı açar. Garantiniz bitse bile satın alımınızdan itibaren 5 yıl (bakanlık tarafından belirlenen kullanım ömrü) süresince ücretsiz onarım yapmaktadırlar. Not: Bu süre yurt dışından gelen ürünlerde daha kısa olabilmektedir. Bunlardan güncel olanlarına https://support.apple.com/tr-tr/service-programs adresinden ulaşabilirsiniz. Eski model Macbooklarda pil, ssd, klavye veya anakart ile ilgili kronik problemlere ait programlar açıldığını gördük. Almayı düşündüğünüz modelin kronik sorunlarını webde araştırın, eğer varsa alacağınız ikinci el macbookda bu kronik sorunların olup olmadığını kontrol ediniz.
7- Kamera, Hoparlör, Mikrofon Bileşenleri ve Çıkış Portlarının testi
İkinci el Macbook üzerinde bulunan portları (thunderbolt, usb type a-c, kulaklık çıkışı ve sd kart çıkışı) önceden yanında getirdiğiniz ürünlerle test edebilirsiniz. Facetime kamerasını açarak test edebilirsiniz. Hoparlörleri bas ve tizi olan müzikler ile test etmenizi tavsiye ederim. Dahili mikrofonunu, touch id ve varsa touchbarı’da test etmeyiz unutmayınız. Ayrıca wifi ve bluetooth kullanarak kablosuz özelliklerini de test edin.
8- Pil Testi
Pil devir sayısı pilin kaç defa tam olarak bittiği üzerinden hesaplanır. İkinci el Macbook almak isteyenler çoğu zaman sadece pil devrinin az olduğu ikinci el macbooklara yönelirler. Düşük pil devir sayısı her zaman az kullanılmış Macbook anlamına gelmez. Devamlı şarja takılı kullanılan macbooklarda devir sayısı artmaz. Ayrıca sadece şarjda kullanmak hiç pilde kullanmamak pile zarar vermektedir. Devir sayısı ile pil sağlığıda çok önemlidir, ikisini beraber değerlendirmeniz gerekir. Apple tavsiye ettiği pil kullanım sağlığı yüzde seksen ve üzeridir. Bu rakam yüzde seksen altına düştüğü zaman servis uyarısı verir ve pil değiştirmenizi tavsiye eder. Sol üstteki Apple Logosunu tıklayıp ardından bu mac hakkındayı bilgilerini açın. Sonra daha fazla bilgiyi tıklayıp açılan pencereden sistem raporlarını açın. Sol taraftaki güç sekmesini tıklayarak pil bilgilerine ulaşabilirsiniz. Devir sayısı pilin kaç defa şarj edildiğini gösterir. Maksimum kapasiye ise pil sağlığını gösterir. Maksimum kapasitesi %92 olan bir ikinci el Macbookun pili %8 aşınmış yani %8 azalmış demektir. Örneklendirirsek; aynı model sıfır Macbooka kıyasla pilinin %8 daha az gideceği anlamına gelir. İkinci el Macbooklarda bu aşınma gayet doğaldır. Alacağınız ikinci el MAcbookun eski model veya yeni model olmasıyla beklentinizde değişmelidir. Bir iki senelik bir ikinci el Macbook alacaksanız pil sağlığının %90 üzerinde almayı hedefleyebilirsiniz. Daha eski bir Macbook alacaksanız yüksek pil sağlığında cihaz bulmanız çok da olası değildir. Eski MacOs yazılımlarında pil sağlığı gösterilmemekteydi. Güç sekmesinin altında maksimum kapasiteyi göremiyorsanız webdeb “coconutBattery” veya benzeri programlar indirerek pil sağlığına ve diğer bilgilere bakabilirsiniz. Bazı durumlarda pil belli bir kapasiteye geldiğinde cihaz kapanabilir. Mesela %20′ ye geldiğinde cihazınız kapanıyorsa pilin o kısmında bir arıza olduğu anlamına gelir. Veya günlük işlerde sorunsuz olarak pilde kullanırken güç isteyen uygulamaları açtığınızda kapatabilir. Performans testini yaparken bir bölümünde şarjdan çekerek bunu test edebilirsiniz fakat pilin belli bir kısmında bir sorunu varsa onu anlamanızın bir yolu yoktur. Ancak uzun kullanımda görebilirsiniz.
9- Performans ve stres testleri
İkinci el Macbook alırken test etmeniz gereken en önemli bileşenler anakart üzerindedir. Cpu, ram, gpu gibi. Apple donanım testi ile tüm bunların testini yapabilirsiniz. https://support.apple.com/tr-tr/102550 adresinde cihaz modelinize göre nasıl yapacağınız ayrıntılı olarak anlatılmaktadır. Buna ek manuel bir test yapmak isterseniz de almayı düşündüğünüz ikinci el Macbooku tam yük altında belli bir süre çalıştırarak kullanmanızı tavsiye ederim. GeekBench, CineBench, 3D Mark Solar Bay gibi benchmark programlarıyla tam yük altında çalıştırabilirsiniz. Yada oyun oynayarak veya render alarak yine Macbooku tam yük altında belli bir süre çalıştırarak test edebilirsiniz.
10- Ssd Testi
İkinci el Macbook alırken ssd sağlığına dikkat etmeniz gerekmektedir. Ssd lerin kullanım kapasitesine göre ömürleri vardır. Gelişen teknoloji ile birlikte ssd ömürleri oldukça artmıştır. Fakat bazı kullanım seneryalorunda ssd lerin kullanılan dosyaların büyüklüğü, ısı veya donanımsal arızalar gibi sebeplerle sağlığı düşebilir. Bu mac hakkındayı açıp sistem rapolarını tıklayın, ardından soldaki depolama sekmesini açın. S.M.A.R.T. Durumu: Doğrulanmış yazıyorsa sorun olmadığı anlamına gelir. Hata veriyorsa başka Macbooka yönelmenizi tavsiye ederim. Ssd durumunu ayrıntılı olarak incelemek isterseniz “DriveDX” adlı programı yükleyerek inceleme yapabilirsiniz.
11-Şarj Aleti Testi
Şarj aletini ve kablosunu kontrol edin, orijinal olmasına çok önem verin. Orijinal olmayan şarj aletleri kullanımda sorun çıkarmasa bile, zamanla pil sağlığını hızla düşürebilmektedir. Ayrıca kopya ürünlerin arızalanma patlama gibi riskleri vardır. Orijinal şark aleti kullanmaya dikkat edin. Şarj aleti arızalanması, şarj aletinizin kaybolması veya yedek şarj aleti alma gibi sebeplerle şarj aleti almak isterseniz Apple bayilerini veya yetkili satıcılarını tercih ediniz. Piyasada orijinal adı altında çokta sahte/kopya şarj aleti satılmaktadır. Orijinal aksesuarlar cihazınızı en güvenli ve en verimli şekilde kullanmanıza olanak sağlar.
Bu siteye ait bilgi, blog ve fotoğraflar kaynak gösterilmeden ve link verilmeden kesinlikle kullanılamaz.
